فهرست مطالب

• مقدمه
• معرفی ویروس ماربورگ
• علائم بیماری
• انتقال ویروس
• روش‌های تشخیص
• درمان
• پیشگیری
• سوالات رایج

مقدمه

تب خونریزی دهنده ماربورگ (Marburg Hemorrhagic Fever) که اخیرا به نام بیماری ویروس ماربورگ هم خوانده می شود یک بیماری نادر و کشنده است که توسط ویروس ماربورگ، یکی از اعضای خانوادهٔ فیلویروسه‌ها، ایجاد می‌شود. این بیماری شباهت‌های زیادی با تب خونریزی دهنده ابولا دارد و می‌تواند علائم شدید و تهدید کننده‌ای را در بدن فرد مبتلا ایجاد کند. اگرچه این بیماری نادر است، اما شیوع آن در برخی مناطق می‌تواند به سرعت گسترش یابد و جان افراد بسیاری را تهدید کند. در این مقاله به بررسی علل بروز، علائم، روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری پرداخته خواهد شد.

معرفی ویروس ماربورگ

ویروس ماربورگ اولین بار در سال 1967 در شهر ماربورگ آلمان شناسایی شد. این ویروس از خانوادهٔ فیلویروسه‌ها است، همان خانواده‌ای که ویروس ابولا نیز در آن جای دارد. احتمالا انتقال اولیه ی آن در طبیعت از طریق خفاش ها صورت بگیرد. ویروس ماربورگ به طور عمده در میان انسان‌ها از طریق تماس با مایعات بدن افراد آلوده یا حیوانات آلوده مانند میمون‌ها منتقل می‌شود. این ویروس باعث ایجاد بیماری تب خونریزی دهنده ماربورگ می‌شود که از آن به عنوان یک بیماری ویروسی کشنده یاد می‌شود.

ویروس ماربورگ عمدتاً در مناطقی با شرایط بهداشتی ضعیف و در جوامعی که از سیستم بهداشتی مناسب برخوردار نیستند، مشاهده می‌شود. این ویروس می‌تواند از فردی به فرد دیگر و از طریق تماس با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و سایر مایعات بدن منتقل شود. به دلیل شباهت‌های زیادی که این ویروس با ویروس ابولا دارد، در برخی موارد تشخیص اولیه آن ممکن است دشوار باشد.

علائم بیماری

علائم تب خونریزی دهنده ماربورگ معمولاً بین 2 تا 21 روز پس از تماس با ویروس شروع می‌شود. این علائم به طور معمول شامل موارد زیر هستند:

• تب شدید: تب بالا یکی از اولین علائم این بیماری است که با لرز شدید همراه است. تب معمولاً با دردهای عضلانی و سردرد شدید همراه می‌شود.
• درد عضلانی و سردرد: درد در عضلات بدن و سردرد شدید، به خصوص در نواحی پشت سر، شایع است. این دردها به قدری می‌تواند آزاردهنده باشند که فرد مبتلا به شدت احساس ضعف کند.
• استفراغ و اسهال: بلافاصله پس از تب، استفراغ و اسهال نیز شروع می‌شود. این علائم می‌توانند باعث از دست رفتن شدید مایعات بدن شده و فرد را دچار کم آبی کنند. در برخی موارد، اسهال می‌تواند به صورت خونی باشد.
• خونریزی داخلی و خارجی: خونریزی داخلی و خارجی از علائم تهدیدکننده حیات این بیماری است. خونریزی می‌تواند از لثه‌ها، بینی، چشم‌ها و حتی از دستگاه گوارش ظاهر شود.
• کاهش فشار خون و شوک: یکی از عوارض جدی بیماری، کاهش شدید فشار خون است که ممکن است منجر به شوک و در نهایت مرگ شود.
• تشنج و کما: در مراحل پیشرفته بیماری، بیمار ممکن است به کما برود یا دچار تشنج‌های شدید شود. این علائم نشان‌دهندهٔ آسیب‌های گسترده به سیستم عصبی مرکزی فرد هستند.
• ادم ریوی و راش های پوستی در بعضی بیماران مشاهده شده اند.

انتقال ویروس

ویروس ماربورگ عمدتاً از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. این مایعات شامل خون، بزاق، ادرار، مدفوع و حتی مایعات تنفسی مانند سرفه و عطسه هستند. انتقال ویروس می‌تواند از طریق موارد زیر انجام شود:

• تماس مستقیم با افراد بیمار: اگر فردی با بیمار مبتلا به ویروس ماربورگ تماس مستقیم داشته باشد، احتمال انتقال ویروس به شدت بالا می‌رود.
• تماس با حیوانات آلوده: حیوانات، به ویژه میمون‌ها و خفاش‌ها، می‌توانند ویروس ماربورگ را در بدن خود نگه دارند. در برخی موارد، افراد از طریق شکار و مصرف گوشت این حیوانات آلوده به ویروس می‌شوند.
• تماس با وسایل آلوده: مایعات بدن بیمار می‌توانند بر روی وسایلی مانند لباس، ملحفه‌ها یا تجهیزات پزشکی باقی بمانند و از طریق تماس با این وسایل، ویروس به افراد سالم منتقل شود.
• انتقال از طریق تماس با محیط آلوده: در مناطقی که بهداشت عمومی مناسب نیست، این انتقال به راحتی امکان‌پذیر است.

روش‌های تشخیص تب خونریزی دهنده ماربورگ

تشخیص تب خونریزی دهنده ماربورگ به دلیل شباهت‌های بالینی با سایر بیماری‌ها مانند ابولا، نیازمند آزمایش‌های خاص است. برخی از روش‌های تشخیص عبارتند از:

• PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز): این روش دقیق‌ترین و سریع‌ترین روش برای شناسایی ویروس ماربورگ است.
• آزمایش آنتی‌بادی: این آزمایش برای تشخیص بیماری در مراحل اولیه مفید است.
• معاینه بالینی و تصویربرداری: برای ارزیابی آسیب به اعضای داخلی بدن، پزشکان از سی تی اسکن یا تصویربرداری‌های دیگر استفاده می‌کنند.

درمان تب خونریزی دهنده ماربورگ

در حال حاضر، هیچ درمان قطعی و خاصی برای تب خونریزی دهنده ماربورگ وجود ندارد. درمان‌ها بیشتر بر روی کنترل علائم و پشتیبانی از عملکرد بدن متمرکز هستند. برخی از اقدامات درمانی عبارتند از:

• مایعات و الکترولیت‌ها: تزریق مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدن و حفظ تعادل الکترولیتی از روش‌های اصلی درمان است.
• داروهای ضدویروسی: داروهایی مانند *Remdesivir* و *Favipiravir* در حال آزمایش هستند.
• مراقبت‌های ویژه: در صورت بروز علائم شدید، بیمار باید تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرد.

پیشگیری از تب خونریزی دهنده ماربورگ

پیشگیری از تب خونریزی دهنده ماربورگ از اهمیت بالایی برخوردار است. مهم‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از این بیماری عبارتند از:

• آموزش عمومی: آگاهی‌رسانی در مورد روش‌های انتقال، علائم و پیشگیری از بیماری می‌تواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.
• استفاده از تجهیزات حفاظتی: کارکنان بهداشتی باید از دستکش، ماسک و گان‌های محافظ استفاده کنند.
• قرنطینه و رصد: افرادی که با بیماران مبتلا به ویروس ماربورگ در تماس بوده‌اند باید تحت مراقبت‌های بهداشتی قرار گیرند.
• مراقبت از حیوانات: جلوگیری از شکار و مصرف گوشت حیوانات آلوده می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری داشته باشد.

سوالات رایج در مورد تب خونریزی دهنده ماربورگ

1. تب خونریزی دهنده ماربورگ چیست؟
این بیماری یک بیماری ویروسی کشنده است که توسط ویروس ماربورگ ایجاد می‌شود و مشابه با ابولا است. این بیماری باعث تب، دردهای عضلانی، خونریزی‌های داخلی و کاهش فشار خون می‌شود.

2. چگونه ویروس ماربورگ منتقل می‌شود؟
ویروس ماربورگ از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده یا حیوانات آلوده، مانند میمون‌ها، منتقل می‌شود.

3. چه علائمی نشان‌دهنده ابتلا به بیماری خونریزی دهنده ماربورگ است؟
علائم شامل تب شدید، درد عضلانی، استفراغ، اسهال، خونریزی داخلی و کاهش فشار خون است.

4. چگونه بیماری خونریزی دهنده ماربورگ تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص از طریق آزمایش PCR برای شناسایی ویروس ماربورگ، آزمایش آنتی‌بادی و معاینه بالینی انجام می‌شود.

5. آیا درمان خاصی برای تاین بیماری وجود دارد؟
در حال حاضر، درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد، اما درمان‌های حمایتی مانند تزریق مایعات و الکترولیت‌ها، داروهای ضدویروسی و مراقبت‌های ویژه در دسترس هستند.

6. آیا واکسنی برای پیشگیری از تاین بیماری وجود دارد؟
در حال حاضر، هیچ واکسن تایید شده‌ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.

7. چگونه می‌توان از تب خونریزی دهنده ماربورگ پیشگیری کرد؟
پیشگیری از این بیماری با آگاهی‌رسانی، استفاده از تجهیزات حفاظتی، قرنطینه و مراقبت از حیوانات آلوده انجام می‌شود.

8. آیا تب خونریزی دهنده ماربورگ قابل درمان است؟
در حالی که درمان خاصی وجود ندارد، اگر فرد مبتلا درمان‌های حمایتی به موقع دریافت کند، احتمال بهبود وجود دارد.

9. آیا افراد مبتلا به تب خونریزی دهنده ماربورگ به دیگران انتقال می‌دهند؟
بله، این ویروس می‌تواند از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد بیمار منتقل شود.

10. آیا شیوع این بیماری در ایران ممکن است؟
در حال حاضر، شیوع تب خونریزی دهنده ماربورگ در ایران نادر است، اما باید از طریق پیشگیری و آگاهی‌رسانی از انتقال آن جلوگیری کرد.

منابع معتبر:

• WHO – Marburg Virus Disease
• CDC – Marburg Virus Disease