فهرست مطالب

• Standard Operating Procedure (SOP) برای روش انجام آزمایش LE Cell
• 1. هدف آزمایش LE Cell و تشخیص سلول‌های LE
• 2. دامنه کاربرد روش انجام آزمایش LE Cell
• 3. مواد و تجهیزات مورد نیاز برای آزمایش سلول‌های LE
• 4. روش اجرا و مراحل آزمایش LE Cell
• 5. تفسیر نتایج آزمایش LE Cell و سلول‌های لوپوس
• 6. احتیاط‌ها و کنترل کیفیت در روش انجام آزمایش LE Cell

Standard Operating Procedure (SOP)

1. هدف

این روش برای روش انجام آزمایش LE Cell در خون وریدی طراحی شده است. سلول‌های LE نشان‌دهنده اختلالات خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) هستند. آزمایش بر اساس تشکیل هسته‌های هموژن در نوتروفیل‌ها تحت شرایط خاص انجام می‌شود و به تشخیص بیماری‌های روماتیسمی کمک می‌کند.

2. دامنه

این SOP برای استفاده در آزمایشگاه‌های بالینی، مراکز تحقیقاتی و آموزشی مناسب است.نمونه ی مورد قبول نمونه‌های خون تازه از بیماران مشکوک به بیماری‌های خودایمنی. نباید برای نمونه‌های منجمد یا قدیمی استفاده شود، زیرا ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.

3. مواد و تجهیزات مورد نیاز

• خون وریدی تازه (حداقل 10 میلی‌لیتر، جمع‌آوری شده در لوله بدون ضد انعقاد)
• ارلن مایر شیشه‌ای یا پلاستیکی با حجم مناسب، حاوی 5-10 دانه شیشه‌ای تمیز (قطر حدود 3-5 میلی‌متر)
• لوله‌های آزمایش سانتریفیوژ (15 میلی‌لیتری)
• بن ماری یا انکوباتور با کنترل دما (37 درجه سانتی‌گراد ± 1 درجه)
• سانتریفیوژ آزمایشگاهی با قابلیت تنظیم سرعت (تا 2000 RPM)
• رنگ‌آمیزی گیمسا یا رایت-گیمسا (محلول آماده یا کیت)
• میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی حداقل 400x (ترجیحاً روغن ایمرسیون برای 1000x)
• لام شیشه‌ای، کاور اسلیپ، پیپت یا میکروپیپت
• دستکش، ماسک و تجهیزات ایمنی شخصی
• تایمر یا ساعت دقیق

4. روش اجرا

1. جمع‌آوری نمونه: از بیمار 10 میلی‌لیتر خون وریدی بگیرید و بلافاصله آن را در ارلن مایری حاوی دانه‌های شیشه‌ای بریزید. این کار برای جلوگیری از انعقاد طبیعی خون ضروری است. نمونه را در دمای اتاق (20-25 درجه سانتی‌گراد) نگه دارید تا فرآیند شروع شود.
2. حذف فیبرین (دفیبرینه کردن): ارلن را با حرکات چرخشی ملایم و مداوم (حدود 5-10 دقیقه) تکان دهید. دانه‌های شیشه‌ای با ایجاد ضربه‌های مکانیکی، فیبرین را از خون جدا می‌کنند. رشته‌های فیبرین به صورت لخته اطراف دانه‌ها جمع می‌شوند. اگر لخته تشکیل نشد، فرآیند را تکرار کنید یا نمونه جدیدی بگیرید. این مرحله برای حذف فیبرینوژن و جلوگیری از تشکیل لخته کامل حیاتی است.
3. جداسازی اجزا: پس از دفیبرینه شدن، خون را به آرامی با پیپت به لوله آزمایش منتقل کنید. مراقب باشید دانه‌های شیشه‌ای یا لخته فیبرین وارد لوله نشود. اگر لازم بود، از صافی یا پنبه استریل برای فیلتر کردن استفاده کنید. این کار خون بدون فیبرین (سرمی مانند) تولید می‌کند.
4. انکوباسیون: لوله را در بن ماری یا انکوباتور با دمای دقیق 37 درجه سانتی‌گراد به مدت 60 دقیقه قرار دهید. این دما شبیه‌سازی شرایط بدن است و اجازه می‌دهد فاکتورهای LE (آنتی‌بادی‌های ضد هسته) با هسته سلول‌ها واکنش دهند و سلول‌های LE تشکیل شوند. در طول انکوباسیون، لوله را تکان ندهید تا فرآیند مختل نشود.
5. سانتریفیوژ: پس از انکوباسیون، نمونه را در سانتریفیوژ با سرعت 1500 RPM به مدت 10 دقیقه بچرخانید. این کار لایه‌های خون را جدا می‌کند: لایه پایین گلبول‌های قرمز، لایه میانی بافی‌کت (شامل لکوسیت‌ها، نوتروفیل‌ها و پلاکت‌ها) و لایه بالایی پلاسما. سرعت و زمان دقیق برای جداسازی بهینه ضروری است؛ سرعت بالاتر ممکن است سلول‌ها را آسیب بزند.
6. تهیه اسمیر و رنگ‌آمیزی: با پیپت، مقدار کمی (حدود 0.5-1 میلی‌لیتر) از لایه بافی‌کت را بردارید. آن را روی لام شیشه‌ای پخش کنید تا اسمیر نازکی تشکیل شود. اجازه دهید خشک شود، سپس با رنگ گیمسا یا رایت-گیمسا طبق دستورالعمل کیت رنگ‌آمیزی کنید (معمولاً 5-10 دقیقه در رنگ اصلی، سپس شستشو و خشک کردن). این رنگ‌ها هسته سلول‌ها را برجسته می‌کنند. اسمیر را زیر میکروسکوپ بررسی کنید و حداقل 100 نوتروفیل را شمارش نمایید تا سلول‌های LE (نوتروفیل‌هایی با هسته‌های بلعیده شده هموژن) شناسایی شوند.

5. تفسیر نتایج

• نتیجه مثبت: اگر 2-30% از نوتروفیل‌های شمارش‌شده حاوی سلول LE باشند (سلول‌هایی با هسته‌های بزرگ، هموژن و بنفش رنگ که توسط نوتروفیل بلعیده شده‌اند).
• نتیجه منفی: کمتر از 2% سلول LE.
• نتایج مشکوک: بین 2-5%؛ ممکن است نیاز به تکرار آزمایش یا تست‌های تکمیلی مانند ANA باشد.
• عوامل تداخلی: عفونت‌ها، داروها (مانند پروکائین‌آمید) یا بیماری‌های دیگر می‌توانند نتایج کاذب مثبت ایجاد کنند.

6. احتیاط‌ها و کنترل کیفیت

• از تجهیزات استریل و تمیز استفاده کنید تا آلودگی جلوگیری شود.
• نمونه را بیش از 2 ساعت در دمای اتاق نگه ندارید؛ در صورت تأخیر، در یخچال 4 درجه نگهداری کنید.
• کنترل‌های مثبت و منفی (نمونه‌های شناخته‌شده) را در هر سری آزمایش بگنجانید.
• ایمنی: با خون به عنوان ماده عفونی رفتار کنید؛ از دستکش و دفع مناسب زباله استفاده نمایید.
• خطاها: اگر لخته تشکیل نشود، نمونه را دور بیندازید. نتایج را توسط تکنسین مجرب تأیید کنید.
• نگهداری: اسمیرهای رنگ‌آمیزی شده را در جعبه تاریک برای بررسی‌های بعدی نگه دارید.

سوالات رایج در مورد روش انجام آزمایش LE Cell

1. آزمایش LE Cell چیست؟

آزمایش LE Cell یک روش تشخیصی برای شناسایی سلول‌های لوپوس اریتماتوز در خون است که نشان‌دهنده بیماری‌های خودایمنی مانند SLE می‌باشد.

2. چرا آزمایش LE Cell انجام می‌شود؟

برای تشخیص اختلالات خودایمنی مانند لوپوس و کمک به ارزیابی بیماری‌های روماتیسمی، این آزمایش بر اساس تشکیل سلول‌های LE در نوتروفیل‌ها انجام می‌گیرد.

3. مواد مورد نیاز برای آزمایش LE Cell چیست؟

شامل خون وریدی، ارلن مایر با دانه‌های شیشه‌ای، بن ماری، سانتریفیوژ، رنگ گیمسا، میکروسکوپ و تجهیزات ایمنی است.

4. مراحل انجام آزمایش LE Cell چگونه است؟

شامل جمع‌آوری نمونه، حذف فیبرین، جداسازی اجزا، انکوباسیون، سانتریفیوژ و تهیه اسمیر با رنگ‌آمیزی می‌باشد.

5. چگونه نتایج آزمایش LE Cell تفسیر می‌شود؟

نتیجه مثبت اگر 2-30% نوتروفیل‌ها سلول LE داشته باشند؛ منفی کمتر از 2% و مشکوک بین 2-5% است.

6. احتیاط‌های لازم در آزمایش LE Cell چیست؟

استفاده از تجهیزات استریل، نگهداری نمونه در شرایط مناسب، کنترل کیفیت و رعایت ایمنی در برابر مواد عفونی ضروری است.

7. سلول LE چه ویژگی‌هایی دارد؟

سلول LE نوتروفیلی است که هسته هموژن بزرگ و بنفش رنگی را بلعیده، که زیر میکروسکوپ با رنگ‌آمیزی گیمسا قابل مشاهده است.

8. تفاوت آزمایش LE Cell با ANA چیست؟

LE Cell مستقیم سلول‌ها را بررسی می‌کند، در حالی که ANA آنتی‌بادی‌های ضد هسته را اندازه‌گیری می‌کند و حساس‌تر است. جهت مطالعه در مورد ضد انعقاد های لوپوسی به لینک زیر مراجعه کنید:

لوپوس آنتی کواگولانت: راهنمای جامع برای بیماران (علائم، آزمایش، درمان و بارداری)

9. آیا آزمایش LE Cell هنوز استفاده می‌شود؟

با وجود روش‌های پیشرفته‌تر مانند ANA، هنوز در برخی آزمایشگاه‌ها برای تایید تشخیص SLE به کار می‌رود.

10. عوارض احتمالی آزمایش LE Cell چیست؟

عوارض کمی دارد، اما ممکن است شامل درد در محل نمونه‌گیری یا نتایج کاذب به دلیل عفونت‌ها یا داروها باشد.

منابع معتبر برای مطالعه بیشتر

• Medscape Reference – Lupus Erythematosus (LE) Cell Test
• JAMA Network – SIMPLIFIED METHOD FOR THE L. E. CELL TEST