مقدمه
فیبرینوژن به عنوان یکی از اجزای کلیدی در فرآیند هموستاز و پیشساز فیبرین، نه تنها نقش حیاتی در تشکیل لخته ایفا میکند، بلکه در پاسخ ایمنی، التهاب و بیماریهای مزمن نیز شرکت دارد. آزمایش فیبرینوژن ، از مهمترین ابزارهای تشخیصی در بررسی خونریزیها، انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)، و مانیتورینگ بیماریهای کبدی یا التهابی محسوب میشوند.
🔹 فیزیولوژی فیبرینوژن: نقش و اهمیت
✅ ساختار مولکولی:
فیبرینوژن یک گلیکوپروتئین موجود در پلاسما است که توسط سلولهای کبدی سنتز میشود و شامل سه زنجیرهی پلیپپتیدی(Aα, Bβ, γ) است که با پیوندهای دیسولفید به یکدیگر متصلاند. وزن مولکولی آن تقریبا kDa 340 است.
✅ عملکرد بیولوژیک:
فیبرینوژن یک گلیکوپروتئین است که نقشهای مهمی در فرآیند انعقاد خون و ترمیم بافتها ایفا میکند. عملکردهای اصلی آن عبارتند از:
- تبدیل شدن به فیبرین در حضور ترومبین: فیبرینوژن در شرایط خاص، بهویژه در زمان خونریزی، توسط آنزیم ترومبین به فیبرین تبدیل میشود. فیبرین رشتههای پروتئینی است که شبکهای برای تشکیل لخته خون ایجاد میکند و به توقف خونریزی کمک میکند.
- اتصال به گیرنده GPIIb/IIIa روی پلاکتها: فیبرینوژن به گیرندههای GPIIb/IIIa روی سطح پلاکتها متصل میشود و موجب چسبندگی پلاکتها به یکدیگر و به سطح آسیبدیده میشود. این فرایند بخش کلیدی در تشکیل لخته است.
- عملکرد به عنوان acute phase reactant : فیبرینوژن یکی از پروتئینهای فاز حاد است که در واکنش به التهاب افزایش مییابد. این افزایش سطح فیبرینوژن در شرایط التهابی، نقش مهمی در پاسخ بدن به عفونتها و آسیبها دارد.
- نقش در wound healing: فیبرینوژن در فرآیند ترمیم زخمها نیز نقش دارد. این پروتئین با تشکیل لخته و فراهم آوردن محیطی برای رشد سلولهای جدید، به ترمیم بافتهای آسیبدیده کمک میکند.
🔹 کاربردهای بالینی تست فیبرینوژن
- تشخیص و پایش DIC (انعقاد منتشر داخل عروقی)
DIC یک وضعیت بالینی است که در آن فرآیندهای انعقادی و فیبرینولیز در سراسر بدن بهطور غیرطبیعی فعال میشوند. فیبرینوژن به عنوان یک شاخص مهم برای تشخیص و پایش DIC مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا کاهش سطح فیبرینوژن میتواند نشاندهنده مصرف شدید آن در فرایند لختهسازی باشد. - ارزیابی خونریزیهای بدون علت:
سطح غیرطبیعی فیبرینوژن ممکن است در شناسایی علت خونریزیهای بدون دلیل مؤثر باشد. کاهش سطح فیبرینوژن ممکن است نشاندهنده اختلالات انعقادی مانند اختلالات کبدی یا DIC باشد و علت خونریزیهای غیرمعمول باشد.
- بررسی اختلالات کبدی پیشرفته:
کبد نقش اساسی در تولید فیبرینوژن دارد. در اختلالات کبدی پیشرفته مانند سیروز، تولید فیبرینوژن کاهش مییابد. اندازهگیری سطح فیبرینوژن میتواند به ارزیابی عملکرد کبد و تشخیص اختلالات کبدی کمک کند.
- مانیتورینگ فیبرینولیز اولیه یا ثانویه:
فیبرینوژن میتواند برای مانیتورینگ فرآیند فیبرینولیز (حل شدن لختهها) در بدن استفاده شود. در فیبرینولیز اولیه یا ثانویه، سطح فیبرینوژن بهویژه کاهش مییابد. بنابراین، اندازهگیری این پروتئین میتواند در نظارت بر وضعیت فیبرینولیز و تشخیص مشکلات مربوط به آن مفید باشد.
- اندازهگیری پاسخ فاز حاد در التهاب و بدخیمی:
فیبرینوژن یک پروتئین فاز حاد است که در پاسخ به التهاب و بدخیمیها افزایش مییابد. اندازهگیری سطح فیبرینوژن میتواند برای ارزیابی شدت التهاب یا نظارت بر پیشرفت بیماریهای بدخیم مورد استفاده قرار گیرد.
- پیشبینی خطر بیماریهای قلبی عروقی
فیبرینوژن به عنوان یک فاکتور خطر برای بیماریهای قلبی عروقی شناخته میشود. افزایش سطح فیبرینوژن میتواند نشاندهنده افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی باشد، زیرا این پروتئین در تشکیل لختههای خون دخالت دارد و میتواند موجب انسداد عروق و سکتههای قلبی و مغزی شود.
🔹 روشهای آزمایشگاهی اندازهگیری فیبرینوژن
- روش Clauss (روش مرجع)
- اساس تست : در این روش، ترومبین با غلظت بالا به پلاسما افزوده میشود و زمان لخته شدن اندازهگیری میگردد. این روش بهعنوان استاندارد مرجع برای اندازهگیری فعالیت فیبرینوژن شناخته میشود.
- واحد گزارش : نتایج بهصورت میلیگرم بر دسیلیتر (mg/dL) یا گرم بر لیتر (g/L) گزارش میشوند.
- روش Immunologic (Nephelometry / ELISA)
- اساس تست : این روش مقدار آنتیژن فیبرینوژن را بدون بررسی فعالیت آن اندازهگیری میکند. بهعبارتی، به جای ارزیابی توانایی فیبرینوژن در تشکیل لخته، تمرکز بر روی مقدار این پروتئین در پلاسما است.
- کاربرد: این روش برای افتراق بین Dysfibrinogenemia (اختلال در ساختار فیبرینوژن) وHypofibrinogenemia ( کمبود فیبرینوژن) کاربرد دارد، زیرا میتواند نشان دهد که آیا مشکل به دلیل اختلال در ساختار فیبرینوژن یا کاهش سطح آن است.
- روشهای Viscoelastic (ROTEM / TEG)
- کاربرد : این روشها معمولاً در حین جراحی، تروما و خونریزی های حاد استفاده میشوند. آنها عملکرد دینامیک لخته را در زمان واقعی بررسی میکنند.
- ویژگی : این روشها بهویژه برای ارزیابی وضعیت انعقادی در حین جراحیها و موقعیتهای اضطراری مانند تروما و خونریزیهای شدید بسیار مفید هستند، زیرا میتوانند زمان و ویژگیهای تشکیل لخته را بهطور پیوسته و بهصورت آنی اندازهگیری کنند.
روش Clauss (روش مرجع)
اصول تست فیبرینوژن به روش Clauss
در این روش، اساس کار این است که در حضور ترومبین با غلظت بالا، زمان لازم برای تشکیل لخته در پلاسمای رقیقشده، بهصورت مستقیم با غلظت فیبرینوژن در پلاسما ارتباط دارد.
ترومبین با غلظت بالا به پلاسمای رقیقشده اضافه میشود و زمان لختهشدن ثبت میگردد. سپس با استفاده از منحنی کالیبراسیون که از نمونههای با غلظت فیبرینوژن مشخص به دست آمده، غلظت فیبرینوژن نمونه مورد آزمایش محاسبه میشود.
امروزه اکثر کیت های تجاری موجود از این روش برای اندازه گیری فیبرینوژن استفاده می کنند. کیت فیبرینوژن هموستیکا (Heamostica Fibriongen) نیز از روش Clauss بهره می برد. برای مشاهده ی بروشور و پروانه ی تولید کیت فیبرینوژن هموستیکا به لینک زیر مراجعه فرمایید:
کیت فیبرینوژن هموستیکا
روش انجام تست به روش Clauss
تهیه منحنی کالیبراسیون
برای رسم منحنی کالیبراسیون از پلاسمای مرجع (مانند STA® Unicalibrator ( استفاده میشود. غلظت فیبرینوژن این پلاسما باید مشخص باشد. جدول زیر رقتها و مقادیر متناظر را نشان میدهد:
Time (sec) | Fibrinogen (mg/dL) | Dilution Factor | Buffer (mL) | Calibrator Volume (mL) | Dilution |
10 | 608 | 2 | 0.4 | 0.1 | 1:5 |
18 | 304 | 1 | 0.9 | 0.1 | 1:10 |
25 | 204 | 0.67 | 1.4 | 0.1 | 1:15 |
32 | 152 | 0.5 | 1.9 | 0.1 | 1:20 |
44.8 | 100 | 0.33 | 2.9 | 0.1 | 1:30 |
نمودار کالیبراسیون
در ادامه، نمودار حاصل از دادههای بالا را مشاهده میکنید. این منحنی به کارشناسان آزمایشگاه کمک میکند تا غلظت فیبرینوژن در نمونههای بیماران را با دقت بالا تعیین کنند:
در این نمودار، رابطه بین زمان تشکیل لخته و غلظت فیبرینوژن در تست Clauss بهخوبی نمایش داده شده است. هر نقطه با نسبت رقت مربوط به خودش (مثلاً 1:10 یا 1:30) برچسبگذاری شده و همانطور که مشاهده میکنید، با کاهش غلظت فیبرینوژن، زمان لخته شدن افزایش مییابد. این منحنی کالیبراسیون بهعنوان مرجع برای تخمین غلظت فیبرینوژن در نمونههای بیماران استفاده میشود.
انجام تست برای نمونه ی بیماران
روش دستی
- نمونه را به نسبت ۱:۱۰ با بافر ایمیدازول رقیق کنید (۱۰۰ میکرولیتر پلاسما + ۹۰۰ میکرولیتر بافر).
- از لولههای شیشهای کاملاً تمیز استفاده کنید.
- ۲۰۰ میکرولیتر از نمونه رقیقشده را ۲–۳ دقیقه در دمای ۳۶–۳۸ درجه سانتیگراد انکوبه کنید.
- ۱۰۰ میکرولیتر معرف (ترومبین) را اضافه کرده و همزمان تایمر را شروع کنید.
- زمان لختهشدن را ثبت کنید.
- با استفاده از منحنی کالیبراسیون، غلظت فیبرینوژن را محاسبه نمایید.
روش نیمهاتوماتیک
- نمونه را ۱:۱۰ رقیق کنید.
- ۱۰۰ میکرولیتر از نمونه را در ۳۷ درجه سانتیگراد انکوبه کنید.
- ۵۰ میکرولیتر ترومبین اضافه و زمان را ثبت کنید.
- نتایج را از روی منحنی کالیبراسیون استخراج نمایید.
با استفاده از کیت، تست فیبرینوژن برای بیماران انجام شده و زمان به دست آمده بر روی نمودار برده می شود و نتیجه مشحص می شود. نتایج برای بیماران و گروه کنترل تنها در صورتی قابل محاسبه است که زمان انعقاد برای آنها در داخل منحنی کالیبراسیون قرار گیرد. اگر زمان انعقاد نمونه ای با رقت ۱:۱۰ کمتر از زمان رقت ۱:۵ نمونه ی رفرنس بود، باید نمونه را ۱:۳۰ رقیق کنید و دوباره آن را آزمایش کنید و نتیجه بدست آمده را در ۳ ضرب کنید. اگر زمان انعقاد از زمان رقت ۱:۳۰ نمونه رفرنس بیشتر بود، نمونه را ۱:۳ رقیق کنید، دوباره آن را آزمایش کنید و نتیجه بدست آمده را در ۳\۰ضرب کنید. از رقت های کمتر از ۱:۳ استفاده نکنید زیرا وجود تداخل کنندهها ممکن است نتایج نادرستی به همراه داشته باشد.
اگر زمان انعقاد رقت ۱:۳ نیز بیشتر از بیشترین زمان انعقاد مشاهده شده در منحنی کالیبراسیون باشد، نتیجه را بصورت کمتر از پایینترین غلظت منحنی کالیبراسیون گزارش کنید.
🔹 محدوده مرجع فیبرینوژن و تفسیر نتایج فیبرینوژن
🔸 محدوده مرجع یا رنج نرمال فیبرینوژن
محدوده مرجع فیبرینوژن یا مقدار نرمال فیبرینوژن بهطور معمول بر اساس سن و شرایط فیزیولوژیکی متفاوت است. در اینجا به تفکیک محدودههای معمول برای گروههای مختلف و تفسیر بالینی آن پرداخته میشود:
- بزرگسالان : معمولاً سطح فیبرینوژن در بزرگسالان در محدوده 200 تا 400 میلیگرم بر دسیلیتر قرار دارد. این محدوده نشاندهنده سطح طبیعی و عملکرد صحیح این پروتئین در بدن است.
- نوزادان: در نوزادان، سطح فیبرینوژن کمی پایینتر است و محدوده طبیعی آن بین 125 تا 300 میلیگرم بر دسیلیتر است. سطح پایینتر فیبرینوژن در نوزادان بهطور معمول طبیعی است و با رشد و تکامل سیستم انعقادی به تدریج افزایش مییابد.
- بارداری: در دوران بارداری، سطح فیبرینوژن میتواند بهطور فیزیولوژیک افزایش یابد و ممکن است تا 600-700 میلیگرم بر دسیلیتر برسد. این افزایش در پاسخ به تغییرات هورمونی و نیازهای فیزیولوژیک بدن در دوران بارداری رخ میدهد.
🔸 تفسیر بالینی یا تفسیر نتیجه آزمایش فیبرینوژن
- سطح فیبرینوژن <100 mg/dL:
این سطح پایین معمولاً با خونریزی شدید، اختلال دستگاه انعقادی داخل عروقی منتشر (DIC) یا بیماریهای کبدی شدید همراه است. در این شرایط، عملکرد فیبرینوژن بهطور چشمگیری مختل میشود و نیاز به ارزیابی و درمان فوری دارد. - سطح فیبرینوژن 100–200 mg/dL:
این مقدار کاهش نسبی در سطح فیبرینوژن است. ممکن است به دلیل اختلالات جزئی یا عوامل موقت مانند التهاب یا عفونت رخ دهد. در این وضعیت، نیاز به بررسی بالینی برای تشخیص علت دقیق وجود دارد. - سطح فیبرینوژن >400 mg/dL:
افزایش سطح فیبرینوژن بالای 400 میلیگرم بر دسیلیتر معمولاً بهعنوان نشانهای از التهاب حاد، بدخیمیها یا خطر بیماریهای قلبی عروقی شناخته میشود. این افزایش ممکن است در پاسخ به التهاب یا سایر شرایط پاتولوژیک بدن رخ دهد و نیاز به بررسیهای بیشتر دارد.
🔹 تفاوت فعالیت و آنتیژن فیبرینوژن
وضعیت | سطح آنتیژن | سطح فعالیت | تفسیر |
نرمال | نرمال | نرمال | طبیعی |
Dysfibrinogenemia | نرمال | پایین | عملکرد ناقص |
Hypofibrinogenemia | پایین | پایین | کمبود هم آنتیژن و هم عملکرد |
Hyperfibrinogenemia | بالا | نرمال | التهاب یا بارداری |
توضیحات:
- Dysfibrinogenemia : در این وضعیت، سطح آنتیژن فیبرینوژن نرمال است، اما فعالیت فیبرینوژن پایین میآید. این نشاندهنده اختلال در ساختار فیبرینوژن است که باعث عملکرد ناقص آن میشود، حتی اگر سطح آنتیژن نرمال باشد.
- Hypofibrinogenemia : در این حالت، سطح آنتیژن و فعالیت فیبرینوژن هر دو کاهش مییابد. این وضعیت ممکن است به دلیل کمبود تولید فیبرینوژن یا مصرف بیش از حد آن در بدن باشد.
- Hyperfibrinogenemia : این حالت با افزایش سطح آنتیژن فیبرینوژن همراه است، در حالی که فعالیت آن ممکن است نرمال باشد. این وضعیت معمولاً در شرایط التهابی یا بارداری مشاهده میشود.
🔹 خطاها و مداخلات شایع در سنجش فیبرینوژن
در سنجش فیبرینوژن بهویژه با روش کلاوس، برخی عوامل پیشتحلیلی و مداخلات میتوانند منجر به نتایج کاذب و گمراهکننده شوند. یکی از مهمترین این عوامل، وجود هپارین در نمونه است. هپارین با مهار عملکرد ترومبین، مانع از تبدیل کامل فیبرینوژن به فیبرین میشود و در نتیجه، زمان لخته شدن افزایش یافته و مقدار فیبرینوژن کمتر از مقدار واقعی گزارش میگردد.
علاوه بر هپارین، بالا بودن محصولات تجزیهی فیبرین (FDPs) و D-dimer نیز میتواند اثر مهاری مشابهی داشته باشد. این ترکیبات با تداخل در فرآیند پلیمریزاسیون فیبرین، موجب طولانیتر شدن زمان لخته شدن و کاهش کاذب سطح فیبرینوژن میشوند.
در نهایت، دمای انجام آزمایش نیز اهمیت زیادی دارد. سنجش باید در دمای کنترلشده (معمولاً ۳۷ درجه سانتیگراد) انجام شود، چرا که هرگونه انحراف از این دما میتواند باعث تغییر در سرعت واکنشهای آنزیمی و به تبع آن، اختلال در زمان لخته شدن شود. بنابراین کنترل دقیق شرایط آزمایشگاهی و آگاهی از این عوامل، نقش مهمی در افزایش دقت نتایج دارد.
🔹 کنترل کیفیت و اعتبارسنجی تست
برای اطمینان از صحت، دقت و تکرارپذیری نتایج اندازهگیری فیبرینوژن، رعایت اصول کنترل کیفیت در آزمایشگاه امری حیاتی است. استفادهی منظم از نمونههای کنترل نرمال و پاتولوژیک یکی از ارکان اصلی این فرآیند به شمار میرود. این کنترلها معمولاً بهصورت آماده و بدون رقیقسازی استفاده میشوند و مقادیر بهدستآمده از آنها باید در بازهی تعیینشده توسط کارخانه سازنده یا برنامه کنترل کیفی باشند.
در صورتی که مقدار مشاهده شده برای کنترلها خارج از محدودهی مورد انتظار باشد، لازم است تمامی اجزای فرآیند آزمایش از جمله شرایط انجام تست، وضعیت معرفها، عملکرد دستگاه، همگن بودن نمونه پلاسما و حتی خطاهای انسانی بررسی شود. در چنین مواردی، تا زمان شناسایی و رفع مشکل، نباید به نتایج نمونههای بیماران استناد کرد و در صورت لزوم، تکرار آزمایش توصیه میشود.
همچنین، حضور در برنامههای کنترل کیفی خارجی (EQA) نیز برای مقایسهی عملکرد با سایر مراکز و اعتباربخشی نتایج ضروری است. این اقدامات نهتنها کیفیت نتایج آزمایش را تضمین میکند، بلکه باعث ارتقای سطح حرفهای آزمایشگاه نیز میشود.
🔹 نکات پیشرفته برای کارشناسان آزمایشگاه
در تفسیر دقیق نتایج تست فیبرینوژن، بهویژه در شرایط بالینی پیچیده مانند DIC، ضروری است که آزمایش فیبرینوژن در کنار سایر تستهای انعقادی نظیر PT، aPTT و D-dimer مورد بررسی قرار گیرد. این رویکرد ترکیبی، به تشخیص دقیقتر اختلالات انعقادی کمک میکند و میتواند تصویر کاملتری از وضعیت بیمار ارائه دهد.
در مواردی که مشکوک به Dysfibrinogenemia هستیم—یعنی شرایطی که در آن فیبرینوژن از نظر کمی طبیعی است ولی از نظر عملکردی دچار اختلال است—مقایسهی همزمان فعالیت فیبرینوژن (روش Clauss ) و سطح آنتیژن آن (روش الایزا) اهمیت پیدا میکند. نسبت پایین فعالیت به آنتیژن، از نشانههای کلیدی در تشخیص این نوع اختلال محسوب میشود.
از سوی دیگر، در بیمارانی که تحت درمان با هپارین قرار دارند (مانند بیماران بستری در ICU یا بیماران قلبی)، ممکن است مقادیر فیبرینوژن بهطور کاذب پایین گزارش شود، چرا که هپارین میتواند ترومبین را مهار کرده و در نتیجه روند لختهشدن را مختل کند. در این موارد، استفاده از خنثیکنندههای هپارین (مانند پلیبرن سولفات یا هپاریناز) در شرایط انجام تست، برای به دست آوردن نتایج دقیق ضروری است.
در نهایت، در شرایط بحرانی مانند خونریزیهای شدید حین عمل جراحی یا در بیماران ترومایی، بهجای تکیه صرف بر روشهای کلاسیک آزمایشگاهی، استفاده از دستگاههای ویسکوالاستیک مانند TEG یا ROTEM توصیه میشود. این دستگاهها امکان پایش لحظهای عملکرد لخته و تأثیر فیبرینوژن را فراهم میکنند و به تصمیمگیری سریع در زمینهی تجویز فرآوردههای خونی کمک مینمایند.
سوالات متداول(FAQ) درباره آزمایش فیبرینوژن
- آزمایش فیبرینوژن چیست؟
آزمایش فیبرینوژن اندازهگیری سطح فیبرینوژن در خون است. فیبرینوژن پروتئینی است که در فرایند انعقاد خون نقش دارد و برای جلوگیری از خونریزی ضروری است. این آزمایش میتواند به تشخیص اختلالات انعقادی کمک کند.
- چه زمانی نیاز به آزمایش فیبرینوژن داریم؟
آزمایش فیبرینوژن معمولاً در مواردی که بیمار دچار خونریزی غیرمعمول، مشکلات انعقادی یا بیماریهای کبدی است، انجام میشود. همچنین در شرایطی مانند انعقاد منتشر داخل عروقی (DIC) یا ترومبوز شریانی و وریدی، این آزمایش ممکن است درخواست شود.
- نتایج غیرطبیعی آزمایش فیبرینوژن چه معنی دارند؟
سطح غیرطبیعی فیبرینوژن ممکن است نشاندهنده بیماریهایی مانند اختلالات انعقادی، بیماریهای کبدی، DIC، یا التهابهای شدید باشد. کاهش سطح فیبرینوژن میتواند به خونریزیهای بیش از حد منجر شود، در حالی که افزایش سطح آن میتواند با خطر لخته شدن خون همراه باشد.
- چگونه نتایج آزمایش فیبرینوژن تفسیر میشود؟
نتایج آزمایش فیبرینوژن معمولاً به صورت میلیگرم بر دسیلیتر (mg/dL) گزارش میشود. سطح طبیعی فیبرینوژن در خون معمولاً بین 200 تا 400 میلیگرم بر دسیلیتر است. سطوح بالاتر یا پایینتر از این محدوده میتواند نشاندهنده مشکلات سلامتی باشد.
- آزمایش فیبرینوژن در چه بیماریهایی مفید است؟
آزمایش فیبرینوژن در تشخیص و پایش بیماریهایی مانند انعقاد منتشر داخل عروقی (DIC)، اختلالات کبدی، بیماریهای التهابی و بیماریهای قلبی و عروقی مفید است. این آزمایش همچنین میتواند به بررسی خطر لخته شدن خون کمک کند.
- آیا سطح فیبرینوژن در دوران بارداری تغییر میکند؟
بله، سطح فیبرینوژن معمولاً در دوران بارداری افزایش مییابد. این افزایش به دلیل تغییرات هورمونی و نیاز به انعقاد خون بیشتر در دوران بارداری است تا از خونریزی در هنگام زایمان جلوگیری شود.
- آیا برای انجام آزمایش فیبرینوژن نیاز به آمادگی خاصی است؟
برای انجام آزمایش فیبرینوژن معمولاً نیازی به آمادگی خاصی مانند ناشتا بودن نیست. با این حال، برخی داروها و وضعیتهای خاص ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند، بنابراین بهتر است قبل از انجام آزمایش، با پزشک مشورت کنید.
- آیا آزمایش فیبرینوژن دقیق است؟
آزمایش فیبرینوژن معمولاً دقیق است، اما نتایج آن میتوانند تحت تأثیر عواملی مانند التهابهای شدید، عفونتها، یا مصرف برخی داروها قرار گیرند. برای تفسیر صحیح نتایج، مشورت با پزشک ضروری است.
- چه عواملی میتوانند سطح فیبرینوژن را تحت تأثیر قرار دهند؟
عوامل مختلفی مانند اختلالات کبدی، عفونتها، بیماریهای قلبی-عروقی، سرطانها و اختلالات انعقادی میتوانند سطح فیبرینوژن را تحت تأثیر قرار دهند. علاوه بر این، سیگار کشیدن و ورزشهای شدید نیز ممکن است باعث تغییر سطح فیبرینوژن شوند.
- چگونه میتوان سطح فیبرینوژن را بهبود داد؟
بهبود سطح فیبرینوژن بستگی به علت اصلی کاهش آن دارد. برای مثال، در صورتی که سطح فیبرینوژن به دلیل اختلالات کبدی کاهش یابد، درمان بیماری کبدی میتواند به بهبود سطح آن کمک کند. همچنین، در صورت وجود التهابهای مزمن، درمان مناسب میتواند به بازگشت سطح طبیعی فیبرینوژن کمک کند.